روند طراحی پروژه های عمرانی

۱- مطالعات اولیه معماری

مرحله اول در طراحی معماری، شناخت امکانات، محدودیت ها، نقاط ضعف و قوت پروژه می باشد. در این مرحله، با جمع آوری اطلاعات میدانی و بررسی موقعیت قرارگیری بنا، داده ها و آمار موجود، مقررات و ضوابط ملی و منطقه ای و دریافت نظرات و نیازهای کارفرما، دور نمایی از کلیت پروژه بدست می آید .

۱-۱ تحلیل سایت پروژه Site Analysis

سایت آنالیز در اصل بررسی بازتاب اتفاقات موجود در سایت و نیز تاثیر بناها و سایت‌های همجوار بر طراحی می باشد . در تحلیل سایت پلان پروژه ابتدا عواملی نظیر دسترسی ها و مجاورت های سایت ، توپوگرافی زمین ، میزان آلودگی صوتی اطراف و منظر مناسب سایت ، تجزیه و تحلیل می گردد و سپس مکان یابی ساختمان مورد نظر بر روی سایت پلان انجام می گیرد .

۲-۱ تحلیل اقلیم منطقه Regional Climate Analysis

منطقه استقرار پروژه باید پیش از طراحی ، مورد آنالیز اقلیمی توسط طراح قرار گیرد . عواملی نظیر میانگین دمای منطقه و میزان بارش در سال می تواند در تعیین نوع مصالح به کار رفته در ساختمان و برخی از ابعاد فضاهای معماری موثر باشد . همچنین سرعت باد و میزان بارش برف یک اقلیم با میزان استحکام مهارهای جانبی سازه نیز رابطه مستقیم دارد .

در این مرحله ، محل استقرار سایت با توجه به جهت تابش خورشید مورد بررسی قرار می گیرد تا میزان ورود نور مستقیم به فضای داخلی کنترل شود و جهت باد مطلوب و نامطلوب منطقه نیز مشخص می شود تا در جانمایی بازشو های ساختمان در نظر گرفته شود .

۳-۱ تنظیم برنامه فیزیکی Architectural Program

در این مرحله فهرست فضاهای مورد نیاز پروژه به همراه تعداد و مساحت فضاهای مورد نیاز با توجه به تعداد استفاده کنندگان و کاربری اصلی آن مشخص می شود . ابعاد فضاهای موجود در برنامه فیزیکی مطابق با ضوابط شهرداری ها و استانداردهای پیش فرض معماری تعیین می شود . همچنین در این برنامه به تحلیل دیاگرامی ارتباط میان فضاها از لحاظ بصری و فیزیکی و سیرکلاسیون حرکتی آن ها پرداخته می شود .

۲- طراحی فاز یک معماری

فاز یک معماری پیاده کردن اطلاعات کسب شده فاز صفر در قالب ارائه طرح ها و نقشه های اولیه یا نقشه های فاز یک می باشد . این نقشه ها که شامل پلان ها ، نماها و مقاطع می باشند ، متراژ ، جانمایی فضاهای داخلی ، مدل کلی پلان و کانسپت اولیه طرح را برای کارفرما مشخص می کند در این مرحله از طراحی ، کلیت طرح باید بر اساس ضوابط و مقررات شهرداری ها و همچنین استاندارد های مرجع معماری به تصویب برسد تا اسناد و مدارک این فاز از طراحی قابلیت تبدیل به اسناد اجرایی پروژه را داشته باشند .

۳- طراحی فاز دو معماری

تهیه و تنظیم کلیه نقشه هایی که قابلیت اجرایی در پروژه را دارند ، در این فاز از طراحی انجام می شود . در این مرحله ، تمام پلان ها و مقاطع و نما های پروژه با جزئیات اجرایی و اندازه گذاری های دقیق مشخص می شوند تا اجرای پروژه توسط پیمانکار بدون هیچ ابهامی صورت پذیرد . همچنین در دفترچه مدارک فاز دو علاوه بر نقشه های پروژه ، تمام دتایل های مورد نیاز ساختمان که براساس استاندارد های مورد تایید سازمان نظام مهندسی کشور ترسیم شده است گنجانده می شود . از آنجایی که برخی از بخش های پلان ، نظیر آشپزخانه ، باکس پله ، حمام و سرویس بهداشتی و .... دارای جزئیات بیشتری هستند ، لازم است تا همراه با اسناد این مرحله ، نقشه های بزرگنمایی نیز از فضا های ذکر شده تهیه گردد . علاوه بر این باید در این فاز ، نقشه های جداگانه ای برای اجرای کف سازی و سقف کاذب فضاهای داخلی ساختمان در نظر گرفت .

برای دیدن نمونه های طراحی شده نما ساختمان و ویلا کلیک کنید

۴- متره و برآورد پروژه

متره در واقع به سنجش و اندازه‌گیری دقیق کارها و مواد یا متریالی است که برای انجام یک پروژه عمرانی نیاز است. در این سنجش مقادیری مانند مقدار مصالح ، تعداد کارگران ، مدت‌زمان اجرا ، حمل‌ و نقل و ماشین‌آلات ، بر اساس نقشه‌هایی که معمار تهیه می‌کند، اندازه گیری می‌شود . برآورد هم به تعیین مقدار دقیق بودجه‌ای که یک پروژه عمرانی برای اجرای مراحل مختلف آن نیاز دارد، گفته می‌شود . برآورد بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده از طریق متره ضرب ‌در ضرایبی که از دفترچه فهرست‌ بها گرفته می‌شود ، محاسبه می‌گردد . انجام مترو و برآورد یک پروژه عمرانی بعد از تهیه اسناد و مدارک فاز دو و با استفاده از نرم افزار های مخصوص این کار توسط طراح انجام می شود تا کارفرما بتواند اطلاعات دقیق تری را نسبت به هزینه پروژه پیش رو دریافت کند .

معرفی انواع سبک های طراحی معماری

۱-سبک کلاسیک

این معماری، سبکی از معماری است که در یونان و روم قدیم بنا گذاشته شده است. در طول قرنها، معماران با الهام گرفتن از این تمدن ها ، ایده های سنتی آنها را مورد استفاده قرار داده اند . در مجموع ، معماری کلاسیک دربرگیرنده تمام ساخته هایی است که از سبک یونان و روم باستان نشات گرفته اند . حالا و در دوران معاصر بسیاری از معماران در راستای احیای سبک کلاسیک برآمدند تا واقعی ترین و قدیمی ترین سبک معماری را زنده نگاه دارند.

ویژگی های سبک کلاسیک

رعایت تقارن و تناسب

ساختمان های کلاسیک غالبا متقارن و متناسب هستند و در ساخت آنها از ستون ها و پنجره های زیادی استفاده می شود که در فواصل مساوی با یکدیگر قرار داده شده اند.

طراحی های خاص

در اکثر خانه ها با این سبک معماری از طراحی های دندانه دندانه ، سقف های شیروانی با شیب متوسط ، تزیین در و اطراف آن و استفاده از سنگفرش در اطراف در ورودی ساخته می شوند .

پنجره ها

پنجره ها در سبک کلاسیک مستطیلی شکل و به صورت دو تکه بالا و پایینی هستند و به صورت متقارن نصب می شوند .

استفاده از متریال های مقاوم

در بناهایی که با این سبک معماری ساخته شده ، از متریال های مقاومی مثل سنگ مرمر، بتن و آجر استفاده می شود .

استفاده از ستون ها

ستون ها با سبک و نظم خاصی مورد استفاده قرار گرفته اند . در معماری یونان باستان، مدل های مختلف چینش ستون ها عبارت بوده از: دوریک ، یونیک و یا کورینتین و در معماری روم باستان از سبک های توسکان و کمپوزیت استفاده می شده.

ایوان های سنگ فرش شده

در ساخت اکثر خانه ها و ساختمان ها با سبک کلاسیک ، ایوان ورودی خانه سنگفرش می شده و در معمولا در مرکز خانه قرار می گیرد.

برای دیدن نمونه های طراحی شده نما ساختمان و ویلا در انواع سبک ها کلیک کنید

۲- سبک نئوکلاسیک

در سبک نئوکلاسیک از شکوه و جلال سبک کلاسیک به صورتی متواضعانه استفاده شده است ، از این رو در معماری نئوکلاسیک ، نما و دکوراسیون داخلی ساختمان در عین عظمت و بزرگی از سادگی زیبایی برخوردار است . این سبک برگرفته شده از دو سبک پرطرفدار کلاسیک و مدرن است، در این سبک از طراحی معماری ، از تزئیات و ارزش‌های سبک کلاسیک به شکلی به روز و با کمترین پیچیدگی استفاده می‌شود.

به عبارتی اکثر کارفرمایان طرفدار سبک نئوکلاسیک ، از شلوغی سبک کلاسیک و بی‌آلایشی سبک مدرن رضایت نداشته و از این رو در طراحی به سمت معماری نئوکلاسیک که از تلفیق دو سبک کلاسیک و مدرن به وجود آمده است می روند . همچنین در اجرای نمای کلاسیک عموما از یک متریال استفاده می‌شود ، اما در معماری نئوکلاسیک امکان استفاده از مصالحی همچون بتن ، شیشه ، فولاد ، سنگ ، سیمان ، آجر، چوب و … وجود دارد .

ویژگی های سبک نئوکلاسیک

v به کارگیری ستون‌هایی با ارتفاع زیاد
v رعایت تقارن و نظم در استفاده از تزئینات، نورپردازی، بازشوها و .....
v به کارگیری از اشکال هندسی برروی سطح خارجی نما
v امکان استفاده از متریال‌ها به صورت تک و یا در ترکیب با دیگر متریال‌ها
v عدم استفاده از سقف‌های گنبدی شکل (عموما سقف‌های معماری نئوکلاسیک به صورت تخت یا شیبدار هستند)

پالت رنگی این سبک از معماری شامل انواع رنگ‌های روشن و تیره می‌شود ، با این حال اکثر رنگ‌های استفاده شده در پشت زمینه (دیوار، سقف، کف و …) از رنگ‌های روشن و خنثی (سفید، بژ، کرم، خاکستری و …) هستند .

۳- سبک پست مدرن

پست مدرنیسم در تلاش بوده است تا با ارائه مفاهیمی گرمتر و روشنتر، از سلطه مدرنیسم بر دنیای طراحی و معماری بکاهد . این سبک از معماری دوباره پیرایش و تزئین را به طراحی ها می آورد و اغلب از آرایه های کاملا نامتجانس و رنگ هایی که زرق وبرق دارند بهره می برد. در این سبک از معماری به جای استفاده از مفاهیم فاضلانه مانند آنچه در معماری کلاسیک وجود دارد ، بر استفاده از جزئیات ، مقیاس های متناقض ، نمادهایی که صرفا زیبایی دارند ، روابط هندسی دلخواه و طعنه و ابهام ها در طراحی سعی شده است .

ویژگی های سبک پست مدرن

v این سبک از معماری ، تلاش دارد که طراحی بنا را با ویژگی‌های بومی و محلی گره بزند .
v شکل‌های ساده هندسی مثل مکعب ، هرم و استوانه را با رنگ و نورهای متضاد ترکیب می‌کند .
v از عامه پسند بودن ابایی ندارد زیرا اگرچه هنری اصیل است و بر اندیشه‌های فلسفی استوار گشته، اما مردم کوچه و بازار هم از تماشای چنین ساختمان‌هایی لذت می‌برند.
v استفاده از فرم‌های ارگانیک، قابل درک و قابل شناخت (در مقابل مدرنیست‌ها که همواره دوست داشتند آثاری مبهم خلق کنند)
v استفاده از خطوط منحنی و بدون زاویه
v توجه به تزئینات زیبا و رنگ‌های روشن و شاد
v سعی بر بازگشت به گذشته و حتی گاها، فرار از آینده و حال

ویژگی های سبک پست مدرن

معماری مدرن در معنای اصلی کلمه گذر از تاریخ و گذشته است در حالی که در پست مدرن به نوعی توجه اکید به سنت و تاریخ هر فرهنگ و تمدنی از جنبه های اصلی این سبک معماری می باشد . معماری مدرن با هدف جهانی سازی (یعنی سبک بین المللی) پا به عرصه گذاشته است در حالی که معماری پست مدرن زمینه گرایی و توجه به سنت های هر قوم و ملتی را مد نظر گرفته است. در معماری مدرن نوعی رابطه ستیزه جویانه با طبیعت و کالبدهایی که شکل انداموار دارند دیده می شود که در معماری پست مدرن بر عکس است یعنی توجه به طبیعت و الهام از آن وجود دارد. در معماری مدرن استفاده از فرم های مجرد و بی معنا بیداد می کند در حالی که توجه به معنا و فرم های متنوع جهت جذابیت در معماری پست مدرن هدف است . همچنین در معماری مدرن به علت فقدان مکان و عملکردگرایی این سبک شکافی میان اندیشه و احساس را شاهد هستیم که معماری پست مدرن از این لحاظ نقطه مقابل معماری مدرن می باشد.

۴- سبک مدرن

معماری مدرن یا نوگرا، سبکی از هنر معماری است که با استفاده از ایده های خلاقانه ، فناوری های نوین و ترکیب آنها با نوع کارکرد ساختمان اجرا می شود. در معماری نوین فرم و مفاهیم تاریخی حذف شده و طرحی اجرا می شود که از قبل وجود نداشته است. هدف معماری مدرن بر عدم پیروی از روش‌های تقلیدی در هنگام طراحی فرم سازه ، جدا شدن از معماری سنتی گذشته ، خلق فرم‌ها و طراحی سازه‌های جدید و به کارگیری تزئینات جدید استوار است.

ویژگی های سبک مدرن

بکارگیری مصالح نوین

در معماری مدرن مصالح بسیار با اهمیت هستند. مصالح باید بدون تغییر و تزئین استفاده شوند تا منعکس کننده فضای بیرون باشند. قالب بندی این سبک، اکثرا با مصالحی مانند فلز، شیشه، چوب، بتن و حتی موادی است که در گذشته استفاده نمی شدند.

مطابقت کارکرد و شکل ساختمان

فضای ساختمان در سبک مدرن با هدف و پیرو کارکرد آن ساخته می شود.

بهره گیری از ترکیب نامتقارن

وجود خطوط قوی و استفاده از شکل های استوانه و مکعبی بدون در نظر گرفتن نظم و تقارن

سادگی

عدم استفاده از عناصر و تزئینات متعدد و گوناگون و ضرورت زیبایی در سادگی به وضوح در این سبک قابل مشاهده است. حذف جزئیات برای ایجاد ساختمان ساده و تمیز از اهداف این سبک می باشد. به گونه ای که بیشترین استفاده را سقف های مسطح و رنگ های کرم، سفید دارند.

رابطه با محیط بیرون

در مورد مکان احداث ساختمان و چگونگی ارتباط ساختمان‌ها با چشم انداز طبیعی اطراف آن دقت و توجه زیادی به کار گرفته می‌شد.

ویژگی های معماری داخلی در سبک مدرن

از مهمترین ویژگی های سبک مدرن در طراحی داخلی ساختمان، استفاده از خطوط ساده و بی آلایش است و برای دوری از تزیین و تجمل زیاد معمولاً از این خطوط ساده استفاده می‌کنند تا در عین آرامش بخش بودن فضا و زیباتر شدن وسایل ، فضایی که در اختیار قرار دارد عملکرد گرایی بیشتری داشته باشد . البته بعضی از افراد معتقدند که سبک مدرن بیش از حد سرد و ساده است ، اما برخلاف تصور آن ها سبک مدرن تماماً باعث ایجاد سادگی و احساس آرامش در فضای خانه می شود و با استفاده از اصول و قواعدی که در سبک مدرن پیروی می شود، نه تنها خانه زیباتر به نظر می‌رسد، بلکه در خانه های کوچک و نقلی آپارتمانی فضای خانه بزرگتر نشان داده می‌شود.

۵- سبک دیکانستراکشن

دیکانستراکشن در فارسى به ساختار زدایی، شالوده شکنى ، واسازی ساختارشکنى و بنیان فکنى ترجمه شده است . شاید این کثرت اسامى به دلیل آن باشد که دیکانستراکشن یک نگرش چند وجهى و چند معنایی به هر نوع متنى دارد و شاید هم به دلیل آن است که هنوز ابهامات و سؤالات زیادى در مورد دیکانستراکشن در کشور ما وجود دارد . معماری دیکانستراکشن یا ساختار شکن، اصول و مبانی ساختارگرایی را به چالش می‌کشد. در این سبک اعتقاد بر این است که هر پدیده ، ماهیت مستقل خود را هیچ دو فرد یا پدیده دارد و مشابه و تکراری وجـود ندارد و هیچ برداشتی بر برداشت دیگر ارجحیت ندارد .

ویژگی های سبک دیکانستراکشن

v همجواری نماد‌های نامربوط در کنار یکدیگر
v ایجاد احساس تعلیق ، ناپایداری و پویایی
v تداخل احجام و سطوح معلق در یک ترکیب هنرمندانه
v استفاده از سطوح و خطوط مورب و کج‌ و معوج

در معماری دیکانستراکشن سعی می‌شود برنامه و مشخصات طرح مورد مطالعه و بررسی دقیق قرار گیرد. همچنین خود سایت و شرایط فیزیکی و تاریخی آن و محیط فرهنگی و اجتماعی که سایت در آن قرار گرفته نیز مورد بازبینی موشکافانه قرار می‌گیرد. سپس تفسیرها و تحلیل‌های مختلف از این مجموعه مطرح می‌شود. در نهایت طراحی کالبد معماری به نحوی انجام می‌شود که در عین برآورده نمودن خواسته‌های عملکردی پروژه، تناقضات و تباینات بین موضوعات مختلف و تفسیرهای مختلف از آنها ارائه ‌شود. به این ترتیب کالبد نهایی به صورت یک مجموعه چند معنایی، ابهام انگیز، متناقض و متزلزل ارائه می‌شود که خود طرح زمینه مناسب را برای تفسیر و تأویل های بیشتر آماده می‌کند .